Cuộc chiến Nga-Ukraine: cho tới bao giờ?

Nhữ Đình Hùng

Khởi đi từ ngày 24 tháng hai năm 2022, cuộc tiến quân của Nga vào Ukraine được gọi dưới tên là "chiến dịch quân sự đặc biệt" nhằm loại trừ các thành phần "tân quốc xã" nhưng Ukraine gọi đó là "cuộc chiến xâm lược". Cuộc chiến này đã bước sang tháng thứ bảy và câu hỏi đưa ra là sẽ "kết thúc lúc nào"? Nếu chỉ có Nga và Ukraine, trận chiến có lẽ đã kết thúc và có thể là trận chiến đã không xảy ra; đằng này, Ukraine đã lôi kéo được cả Liên Âu ủng hộ và nói đến Liên Âu là nói đến OTAN vì các nước Liên Âu có chân trong khối OTAN! Ukraine rõ ràng là chưa được vào OTAN, nhưng trên thực tế, các nước thuộc OTAN đã nhập cuộc ở Ukraine không với tính cách "lâm chiến" nhưng là "trợ chiến". Nhìn một cách khác, đụng độ giữa Nga và Ukraine là một đụng độ giữa Nga và OTAN nhưng không có tuyên chiến, Ukraine chẳng qua là một quân cờ trong bàn cờ Nga/OTAN mà đằng sau OTAN là Mỹ! Khi nào một cuộc chiến chấm dứt? Quá dễ để trả lời: khi có một bên thắng và một bên thua! Hoặc là những cuộc trung gian hòa giải quốc tế thành công! Trong cuộc chiến Ukraine/Nga, ai sẽ là bên thắng cuộc? Điều này thì khó trả lời! Chỉ có thể đưa ra những giả thiết! Các hòa giải quốc tế sẽ thành công? Cũng chỉ là giả thiết!

Trong một cuộc chiến, một bên chỉ có thể thua khi hoàn toàn kiệt quệ về kinh tế, về quân sự (thiếu đạn dược, lương thực, quân số...).Trong hiện tại,sự việc này có đang xảy ra hay không? Về phía Nga, những biện pháp trừng phạt của Liên Âu xem chừng không đem lại kết quả, kinh tế của Nga vẫn vững vàng, không có dấu hiệu suy thoái, ngược lại, các phe đưa ra biện pháp trừng phạt đang gánh chịu hậu quả do chính những biện pháp trừng phạt của mình! Về mặt nhiên liệu đạn dược, Nga có khả năng tự túc lớn: Nga là nước xuất cảng hơi đốt, dầu hỏa, sản xuất vũ khí các loại như súng ống, đạn dược, chiến xa, phi cơ quân sự, hỏa tiễn... Điểm yếu của Nga là quân số và điều người ta ngạc nhiên là cho đến nay Nga vẫn chưa đề cập đến việc tổng động viên, Vladimir Poutine chỉ ra lệnh động viên một phần và ước lương chỉ động viên 300.000 quân trừ bị, một quân số quá nhỏ so với lực lượng trừ bị của Nga. Phải chăng Nga dùng các kỹ thuật quân sự tân tiến để bù đắp cho việc thiếu hụt quân số? Những tin tức trong thượng tuần tháng 09.2022 cho thấy Nga đang gặp khó khăn trên chiến trường Ukraine đặc biệt trong vùng Kharkiv. Ukraine cho tới hôm nay 13.09 loan báo đã liên tiếp thắng trong các cuộc phản công, đã thu hồi lại gần 6000km² đã bị Nga chiếm trước đó, có những tin tức đồn đoán là Nga bị thiếu hụt võ khí đặc biệt các loại đạn pháo binh, hỏa tiễn, rốc kết... và phải nhờ Bắc Hàn, Iran... cung cấp. Bắc Hàn cũng đã hứa sẽ cung cấp cho hai nước cộng hòa ly khai ở Ukraine khoảng một trăm ngàn nhân công để tái thiết lại đất nước, nếu đây là các quân nhân cải trang thành dân sự? Nếu như hiện tại Nga phải triệt thoái khỏi Kharkiv, các cuộc oanh tạc vẫn diễn ra và có dấu hiệu Nga đã khởi sự gởi quân tăng viện. Nhiều tiểu đoàn địa phương và sắc tộc đã được thành lập do ngân sách địa phương tài trợ. Chiến cuộc không có dấu hiệu lắng đọng, Nga tiếp tục tấn công ở nam Ukraine bằng pháo binh và bằng "drones" vào vùng Odessa! Và chưa có dấu hiệu Nga bị thua!

Về phía Ukraine, sau những ngày đầu thắng lợi ở Kiev, quân Ukraine dần dần bị đẩy lùi ở các mặt trận phía đông và phía nam. Ukraine ngay từ những ngày đầu đã nhận được viện trợ quân sự từ các nước thuộc Liên Âu, nhưng các nước Liên Âu này cũng là các nước trong OTAN. Cho đến nay, OTAN đã giữ gìn để không bị coi là phe đồng tham chiến mà chỉ làm công việc viện trợ quân sự cho Ukraine. Sự chiến đấu là do quân đội Ukraine nhưng nếu không có sự viện trợ của Liên Âu về quân sự và kinh tế, Ukraine sẽ không đủ hỏa lực để kháng cự. Ngoại trừ Mỹ có một kho vũ khí khổng lồ, các nước Liên Âu vốn sống trong hòa bình từ sau đệ nhị thế chiến đã không có những kho dự trữ chiến lược quan trọng. Do đó, sự viện trợ cho Ukraine trong tương lai có thể bị sút giảm. Vì thế, Ukraine cần phải đánh mau, đánh mạnh để tạo điều kiện thương thuyết. Nếu không, không chắc Ukraine sẽ có hỏa lực tương xứng để chống lại Nga. Bắc Hàn gần đây đã tuyên bố sẽ dùng võ khí nguyên tử đáp trả nếu bi tấn công dù bằng vũ khí qui ước, điều cho thấy nước này muốn có một bảo đảm an toàn khi trợ lực cho Nga trong cuộc chiến chống Ukraine!

Cuộc phản công của Ukraine diễn ra vào thượng tuần tháng chín trong vùng Kharkiv đã đặt quân Nga vào một tình trạng bối rối! Quân Nga đã phải bỏ hầu hết các vị trí chiếm được từ khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Theo Tổng thống Zelensky, quân Ukraine đã thu hồi 6000km² và sẽ còn tiếp tục tiến! Với Dmytro Kuleba, cuộc phản công này cho thấy không những Nga có thể bị chặn đứng mà còn có thể bị đánh bại! Dĩ nhiên những điều tuyên bố này khích lệ tinh thần binh sĩ Ukraine nhưng từ lời nói đến thực hiện, đoạn đường không phải ngắn và đừng quên Nga hãy còn kiểm soát gần 20% lãnh thổ Ukraine!
Các nhận định của các chuyên gia quân sự Tây phương dè dặt hơn! Theo bộ quốc phòng Anh, Nga đang tổ chức lại, nhất là đang thiết lập một tuyến phòng thủ kéo dài từ thành phố Svatove cho đến sông Oskil. Đây là một khu vực chiến thuật quan trọng để duy trì tiếp liệu từ Nga tới. Vẫn theo bộ quốc phòng Anh, chưa bên nào đạt được một thắng lợi có tính cách quyết định trong lúc này và Nga vẫn tiếp tục theo đuổi mục tiêu đề ra là kiểm soát vùng Donbass. Trong khi đó, tướng Eberhard, tham mưu trưởng quân đội Đức cho rằng cuộc phản công của Ukraine đã cho phép chiếm lại một số chỗ trên chiến tuyến nhưng chưa đẩy lùi được lực lượng Nga trên một chiến tuyến rộng lớn! Theo một tài liệu của OTAN được tạp chí trực tuyến "Business Insider" tham khảo thì "cuộc chiến ở Ukraine hãy còn lâu mới chấm dứt" mặc dù có cuộc phản công thắng lợi của quân Ukraine. Nhưng cho đến nay, xem chừng quân Ukraine đang dậm chân tại chỗ! Tổng thư ký OTAN,ông Jens Stoltenberg, trong một phỏng vấn dành cho BBC được phổ biến ngày 16.09 cho biết thật là khích lệ thấy lực lượng quân sự Ukraine có thể lấy lại những phần đất và cũng tấn công vào đằng sau phòng tuyến Nga nhưng chúng ta phải hiểu đó không phải là khởi sự của việc chấm dứt chiến tranh, chúng ta phải chuẩn bị cho dài hạn!

Liệu chiến tranh Nga/Ukraine có thể chấm dứt nhờ các trung gian hòa giải? Cũng có những dấu hiệu khích lệ như thỏa thuận giữa Nga và Ukraine qua trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hiệp Quốc về việc cho phép Ukraine xuất cảng nông phẩm. Ukraine rêu rao đây là một thành quả lớn nhằm cứu đói cho nhiều quốc gia Phi Châu và sau khi Nga ban hành lệnh động viên một phần, đã có cuộc trao đổi tù binh giữa Nga và Ukraine qua trung gian hòa giải giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Arabie Saoudite! Nhưng cũng có những dấu hiệu bi quan như việc nhiều nước Tây phương chỉ trích gay gắt Nga tại đại hội đồng LHQ điển hình là Mỹ và Pháp.
Nếu Mỹ và Liên Âu tiếp tục quân và kinh viện cho Ukraine, nước này sẽ tiếp tục cuộc chiến và trong hiện tại, chưa có dấu hiệu giảm hay ngưng viện trợ. Ngoại trừ có một khủng hoảng trong khối Liên Âu hoặc một thay đổi chánh sách của Mỹ sau bầu cử quốc hội vào tháng 11.
Mỹ đã từng bỏ rơi VN và Angola. Mỹ đã từng bỏ rơi A Phú Hãn. Có gì ngăn cản Mỹ bỏ rơi Ukraine để quay sang bảo vệ Đài Loan, Đại Hàn và Nhật Bản? Hi vọng là Ukraine sẽ nắm cơ hội để thương thuyết trong những điều kiện thuận lợi nhất!

26/09/2022
Nhữ Đình Hùng

Tham khảo:
La guerre en Ukraine : jusqu’où ? https://www.youtube.com/watch?v=yM98VY039B4
https://www.la-croix.com/Debats/Guerre-Ukraine-Occidentaux-sont-ils-devenus-cobelligerants-2022-08-30-1201230877
https://www.touteleurope.eu/l-ue-dans-le-monde/guerre-en-ukraine-ou-en-est-l-union-europeenne/
http://www.opex360.com/2022/09/21/m-poutine-parle-de-menaces-ayant-depasse-toutes-les-limites-et-decide-une-mobilisation-partielle/

Đăng ngày 30 tháng 09.2022