hình: http://www.opex360.com/wp-content/uploads/su24-20151124.jpg
Phi cơ Nga bị bắn

Ấy thế mà ngày thứ hai 27.06.2016, tổng-thống Thổ-nhĩ-kỳ Recep Tayyip Erdogan cuối cùng đã gởi đến tổng-thống Nga lời xin lỗi và kêu gọi việc 'tái lập lại bang-giao giữa hai nước', một mối bang-giao được coi là tốt đẹp trước khi xảy ra việc phi-cơ Nga bị phi-cơ Thổ bắn hạ!
Cũng trong ngày 27.06, phát-ngôn-viên của điện Kremlin, Dmitri Peskov cho biết "nhà lãnh-đạo nước Thổ-nhĩ-kỳ đã bày tỏ cảm-tình và sự chia buồn chân-thành đến gia đình phi-công Nga bị chết và đã xin lỗi". Tron một thông-cáo sau đó, phủ tổng-thống Nga đã nói rõ việc nhận một thông-điệp của tổng-thống Thổ trong đó ông ta xác nhận "chẳng bao giờ mong muốn hay có ý định bắn hạ một phi-cơ quân-sự Nga' và bảo đảm rằng 'đối với Thổ-nhĩ-kỳ, Nga là một người bạn và là một đối-tác chiến-lược".

Nhắc lại vào ngày 24.11.2015, một oanh-tạc-cơ Su-24 'Fencer' của Nga, tham chiến bên cạnh lực-lượng của chính-quyền Damas, đã bị một phi-cơ F-16 bắn hạ trong không phận nước Syrie. Phiá thổ cho biết đã cảnh cáo 10 lần trong vòng năm phút việc phi-cơ Nga bay vào không phận của họ trước khi bắn nhưng Moscou bác bỏ việc này, nói là không hề có việc cảnh cáo trước khi phi-cơ bị bắn hạ. Ngoài ra, còn có việc phi-công Nga nhảy dù xuống đất đã bị một lực lượng quân-sự bắn hạ!Đương nhiên là bang giao giữa Nga và Thổ trở nên căng thẳng. Thái độ của Thổ rất cứng rắn đối với Nga, có lẽ Thổ dựa vào thế của Mỹ và OTAN, đáp lại Nga cấm nhập cành các hàng hoá của Thổ và đình chỉ chương-trình xây hệ-thống dẫn dầu hoả ở Thổ!
Gần bảy tháng sau, tổng-thống Recep Tayyip Erdogan của Thổ-nhĩ-kỳ cuối cùng đã gởi lời xin lỗi đến tổng-thống Nga về sự việc này và kêu gọi 'tái lập lại bang giao giữa Thổ-nhĩ-kỳ và Nga, một bang giao được coi là chiến-lược trước ngày 24.11.2015.
Từ căng-thẳng có thể đưa tới những hậu quả quan-trọng đến việc tổng-thống Thổ-nhĩ-kỳ đưa ra lời xin lỗi, đã có một chặng đường dài.
Vào tháng ba năm 2016, cảnh-sát Thổ đã bắt giữ một người tên Alparslan Celik ở Izmir; Người này là con trai của một viên chức lãnh-đạo cao cấp của đảng quốc gia hành-động (MPH), chỉ huy phó binh đoàn người syrie gốc thổ, được coi là thuộc về 'quân-đội Syrie tự do (ASL) được Thổ ủng-hộ. Nga đã cáo-buộc người này là thủ phạm trong việc bắn chết phi-công Nga. Một tháng sau việc phi-công bị bắn chết, nhật-báo Hyrriet đã đăng một phỏng vấn Alparslan Celik, người này đã khoe thành-tích giết phi-công Oleg Pechkov. Cho tới ngày 31.03.2016, người này mới bị cảnh sát bắt giữ. Điều cho thấy dấu hiệu mở đường cho việc giảm thiểu căng thẳng giữa Thổ và Nga.
Ngày thứ hai 27.06.2016, Alparslan Celik bị đưa ra toà Izmir với tội danh 'người sát nhân giả-định' trong việc giết phi-công Su-24 vào tháng 11.2015 nhưng cấm truyền-thông loan tin về các nhân chứng. Sau phiên toà, bị cáo được thả vì được coi là thiếu bằng chứng nhưng bị chỉ-định cư-trú cho đến khi vụ án kết-thúc. Ngày thứ ba 28.06, công-tố viện yêu-cầu giam người này đấn 08.06.2017 với các tội danh mang vũ khí bất hợp pháp và dùng tiền giả và yêu cầu này đã được toà án phê chuẩn. Với thông điệp xin lỗi của tổng-thống Erdogan, có thể vụ án sát hại phi-công Nga sẽ được xét lại! Trong khi đó, có những dấu hiệu cho thấy Thổ-nhĩ-kỳ 'do dự' trong việc bồi thường cho gia đình phi-công bị bắn hạ!

Về phiá Nga, sau khi có lời chính thức xin lỗi của tổng-thống Thổ-nhĩ-kỳ, một loạt các biện-pháp được ban-hành nhằm giảm ngay các căng thẳng như việc bãi bỏ các trừng phạt kinh-tế của Nga đối với Thổ, cho phép công-dân Nga được đi du-lịch tại Thổ-nhĩ-kỳ , ngoài ra gia-đình của phi-công bị giết cũng cho biết không đòi bồi thường.... Hơn thế, Nga và Thổ-nhĩ-kỳ đã tái-lập hợp-tác trong việc chống lại quân khủng-bố, điều hàm-ý đã có sự đồng-thuận trong việc chỉ-định lực lượng nào ở Syrie bị coi là thuộc tổ-chức khủng-bố, điều này đương nhiên đưa đến việc giải-quyết khủng hoảng ở Syrie vì cho đến nay, Thổ-nhĩ-kỳ giữ một vai trò quan-trọng trong việc tiếp-liệu cho các thành phần chống lại chế-độ của ông Bachar al-Assad; phần lớn các lực lượng này bị coi là quân khủng-bố!
Trong ngày thứ ba 28.06,một cuộc tấn-công khủng bố đã xảy ra ở phi-trường quốc-tế Istanbul tại Thổ-nhĩ-kỳ, việc này xảy ra một ngày sau khi tổng-thống Thổ xin lỗi Nga cùng lúc có việc cải-thiện bang-giao giữa Thổ-nhĩ-kỳ và Do Thái. Một sự trùng-hợp hay là một cảnh-cáo của Daesh đối với Thổ-nhĩ-kỳ? Mặc dù Daesh không lên tiếng xác nhận là thủ phạm cuộc tấn-công tự-sát ở phi-trường quốc-tế Istanbul, nhà chức-trách Thổ đã nói đó là do Daesh thực-hiện; điều này có thể tin được vì cách hành-động cũng giống như vụ tấn công phi-trường quốc-tế Zavantem ở Bỉ. Ba tên khủng bố đã đến phi trường bằng taxi, đã bắn loạn xạ vào đám hành khách và đã cho nổ bom tự sát!

- Cái nhìn từ phiá Thổ: Theo nữ tiến-sĩ chánh-trị-học và đồng thời là cố-vấn của chủ tịch đảng Saadet, bà Oya Akgönenç Mugisuddin 'Nga và Thổ là hai cường-quốc và tính cách của mối bang giao giữa hai nước quyết-định sự ổn-định trong vùng: sự suy thoái của tình-hình trong vùng đã tác-động đến cách này hay cách khác trên hai nước chúng tôi. Điều này khiến Thổ-nhĩ-kỳ quan-ngại; Về điều này Ankara quan tâm đến những đe dọa có thể xảy ra'. Sự suy-thoái trong quan-hệ giữa Nga và Thổ đã đem đến những thiệt-hại đáng kể về phía Thổ.